Dr. Öğr. Üyesi Serkan Uygun’un 15.02.2024-15.02.2026 tarihleri arasında yürütülecek olan “D1 ve D2 Konuşucularında Biçimbilimsel İşlemleme: Türkçe ve İngilizce Üzerine Ruhdilbilimsel Bir Yaklaşım” başlıklı TÜBİTAK 3501 - Kariyer Geliştirme Programı projesi 767.800,00 TL bütçe desteği ile kabul edildi.
Proje Özeti: Yapım ekleriyle üretilmiş sözcüklerin biçimbilimsel olarak nasıl işlemlendiği sorusu uzun yıllardır tartışılan bir konudur ve birçok Avrupa dilinde bu konuyla ilgili çeşitli çalışmalar yapılmıştır. Bu çalışmalar, temel olarak yapım ekleriyle üretilmiş sözcüklerin işlemlenmesinde anlamsal geçirimliliğin etkisine odaklanmıştır. Bazı çalışmalar biçim-yazımsal bilginin kullanımına dair kanıtlar bulurken, biçim-anlambilimsel bilginin kullanımını destekleyen çalışmalar da vardır ve az sayıda çalışma da her iki bilgi türünün kullanımını içeren hibrit bir modeli desteklemiştir. Bu proje, yapım ekleriyle üretilmiş sözcüklerin işlemlenme örüntülerini sadece İngilizcede değil, aynı zamanda Türkçede de araştırmayı amaçlamaktadır. Ayrıca, bu proje sadece D1 konuşucularının biçimbilimsel işlemleme örüntülerini araştırmakla kalmayıp, D2 konuşucularının biçimbilimsel işlemleme örüntülerine de odaklanmaktadır. Projenin ana araştırma soruları, D1 ve D2 Türkçe ve İngilizce konuşucularına maskelenmiş hazırlama deneyi uygulayarak, D1 Türkçe ve İngilizce konuşucularının yapım ekleriyle üretilmiş sözcükleri biçimbilimsel olarak nasıl işlemlediklerini, bu sözcüklerin anlamsal geçirimliliğinin işlemleme örüntülerini etkileyip etkilemediğini, D2 Türkçe ve İngilizce konuşucularının bu sözcükleri nasıl işlemlediklerini ve D2 konuşucularının D1 konuşucularından farklı olup olmadığını araştırmaktadır. Bir farklılık gözlemlenmesi durumunda, D2 konuşucularının D1 konuşucularından neden ve nasıl farklılaştığı araştırılacaktır. Sözcük tanıma/tepki süresi verilerine dayanan bu proje, D1 İngilizcenin işlemlenmesi konusunda ek bilgiler sağlayacak, ancak daha önemlisi D1 Türkçe konuşucularının bu sözcükleri nasıl işlemlediğine dair öngörüler sunacak ve D2 işlemleme örüntüleri hakkında genelleştirilebilir sonuçlara ulaşmak için daha fazla çalışmaya ihtiyaç duyan D2 işlemleme alanyazınına önemli bir katkı sağlayacaktır. Buna ek olarak, sözcük tanıma/tepki süresi verilerinin hem gruplar arasında hem de grup içinde gösterebileceği olası değişkenlik, D1 ve D2 konuşucularının biçimbilimsel işlemleme örüntüleri hakkında daha fazla bilgi ve daha iyi bir görüş sağlayacaktır. Ayrıca bu proje, tek dilli ve ileri seviyede ikinci dil bilen konuşucuların biçimbilimsel işlemleme örüntülerini araştırarak ileri seviyede bir ikinci dil bilmenin biçimbilimsel işlemleme üzerindeki etkisini sorgulamayı amaçlamaktadır. Proje, alanyazındaki görüş ve modellerin D1 ve D2 olarak Türkçe ve İngilizce konuşucuları açısından geçerliliğinin sınanmasını sağlayacaktır. Aynı zamanda, bu proje ileri seviyede bir ikinci dil bilmenin ana dilde biçimbilimsel işlemleme örüntülerini etkileyip etkilemediği hakkında önemli bilgiler sunacaktır. Bu proje, proje yürütücüsünün bağımsız bir araştırmacı haline gelmesini, proje konusu hakkındaki bilgi ve uzmanlığını geliştirmesini, elde edilecek çıktıların hem basılması hem de konferanslarda sunulmasıyla nitelikli bir araştırmacı haline gelmesini ve böylelikle de potansiyelini ve gelecekteki kariyerini geliştirmesini sağlayacaktır. Bu proje aynı zamanda D1 ve D2 olarak Türkçe konusunda farkındalığı artıracak ve diğer araştırmacıların Türkçenin farklı yönlerini araştırmaya teşvik edip Türkçenin araştırma projelerinde popüler bir dil haline gelmesini sağlayacaktır.