Sinema ve Televizyon Bölümü Öğr. Üyesi Profesör Savaş Arslan, Türkiye sinema tarihinin öncülerinden sayılan Sigmund Weinberg’in izini süren bir belgesele imza atıyor. 20. yüzyıl başlarında İstanbul’daki sosyal yaşama ışık tutan film; fotoğraf makinesinden gramofona, sinemadan otomobile dönemin teknolojik yeniliklerini, 1908’de İstanbul’un ilk sinema salonunun açılmasını ve Weinberg’in beş kıtaya dağılmış ailesinin izlerini sürüyor.
Bir Sigmund Weinberg Belge-meseli, yüz yıl önce birçok değişimin yaşandığı bir dönemde, hem Sultan II. Abdülhamid’in hem de Sultan V. Mehmed Reşad'ın resmi fotoğrafçısı ve sinemacısı olan Sigmund Weinberg ile ilgili kapsamlı bir araştırma sunuyor. Film, Burçak Evren ve Giovanni Scognamillo gibi sinema tarihçileriyle yapılan röportajların yanı sıra, Karagöz ile Weinberg’in, gölge oyunu ile sinema filmlerinin aralarındaki fark ve bağlantılara da esprili bir dille yer veriyor.
Sigmund Weinberg kimdir?
Sigmund Weinberg, 1868 yılında Romanya’nın Galiçya bölgesinde doğdu. 1889’da İstanbul’a gelerek ticarete başladı. Fonograf, gramofon ve fotoğrafla ilgili alet ve aksesuarların satışını yaptı. Pathé firmasının Türkiye’deki temsilciliğini üstlendi. 1908’de Türkiye’deki ilk sinema salonu olarak kabul edilen Tepebaşı’ndaki Pathé Sineması’nı açtı. 1915 yılında, dönemin Harbiye Nazırı ve Başkumandan Vekili Enver Paşa’nın emriyle kurulan Merkez Ordu Sinema Dairesi’nin (MOSD) başına getirildi. Yardımcısı Fuat Uzkınay’la birlikte pek çok belge ve haber filmi çekti.
Arşak Benliyan Topluluğu’nun sahnelediği Leblebici Horhor oyununu Uzkınay’la sinemaya aktarmaya çalıştı. Başrol oyuncularından birinin ölmesi nedeniyle film yarım kaldı. İkili bu denemeden sonra Benliyan Topluluğu’nun bir başka oyunu Himmet Ağa’nın İzdivacı’nı kameraya almaya çalıştı. Filmin çevrildiği sırada oyuncular askere çağrıldı. Bu nedenle çekimler kesintiye uğradı. Savaştan sonra Uzkınay tek başına filmi tamamladı. 27 Ağustos 1916’da Osmanlı Devleti ile Romanya arasında savaş başlayınca, Romen uyruklu olması nedeniyle MOSD’daki görevinden alındı. Bu tarihten sonra Weinberg’in sınırdışı edildiğine dair söylentiler olsa da bunlar kanıtlanmadı.
EN
